हरेक प्राणीको शरीरमा जीव, आत्मा भएकोले जीवात्मा भनिएको हो । जीवात्मा हुन शरीरमा प्राण हुनुपर्छ । प्राण रहिरहन शरीरको मुख्य अङ्गहरू स्वस्थ हुन जरुरी छ । शरीर स्वस्थ रहे मात्र जीवन रहने यो महìवपूर्ण जीवनलाई बचाउन शरीर स्वस्थ राख्न जरुरी छ ।
यो मानव शरीर पाँच आयामले बनेको छ । अन्न खाएर बनेको हुनाले अन्नमय कोष, जुन हामी भौतिक शरीरको रूपमा पाइरहेका छौँ । मनमय कोष, मानसिक शरीर प्राणमय कोष भनेको ऊर्जा शरीर हो । यो तीन प्रकार भौतिक शरीर हो, अभौतिक विज्ञानमय र आनन्दमय हुन् । शारीरिक, मानसिक, ऊर्जा, भौतिक, सबै सही रूपमा छ भने शरीरले आनन्दमय पाउन सकिन्छ । शरीर जीवन हो, जीवन बाँच्नका लागि अन्नको आवश्यकता पर्छ । अन्न माटोबाट उब्जनी हुने र अन्तमा यो शरीर मिल्ने माटोमै हो । माटो र हाम्रो शरीरको एकआपसमा अनौपचारिक रूपमा मेल छ ।
श्रीकृष्ण भगवान्ले पनि माटो खाएको बेला यशोधराले माटो झिक्न खोजेर आँ गर्न लगाइन् । भगवान्ले मुख बाएर आँ गरी सारा ब्रह्माण्डको दर्शन दिनुभयो । यसको अर्थ यो ब्रह्माडमा जे छ हाम्रो शरीरमा पनि छ भन्न खोजेको छ । त्यसैले शरीर र यो पृथ्वीको तालमेल मिलाउनका लागि एकआपसमा सम्पर्कमा रहिरहन यो प्रकृतिसँग रहिरहनुपर्छ । हाम्रो शरीरसँग पाँच तìव शरीर बाहिर प्रकृतिसँग तालमेल हुन जरुरी छ । हाम्रो शरीरमा ७२ प्रतिशत पानी, पृथ्वीको भाग १२ प्रतिशत हावाको भाग ६ प्रतिशत, अग्निको भाग ४ प्रतिशत, आकाशको भाग ६ प्रतिशत, भएको शास्त्रलगायत वैज्ञानिकको भनाइ रहेको छ । यो पाँच तìव धर्तीसँग तालमेल राख्नाले यो शरीरको पञ्चतìव सक्रिय भएर नियमित प्रक्रिया स्वविवेकबाट सञ्चालन भइरहेको छ । जब हाम्रो शरीर यो पञ्चतìव सही तरिकाले काम गर्छ यसबाट हामीलाई रोग लाग्न दिँदैन । जब हामी यो धर्तीबाट अलग हुन्छौँ, यो पञ्चतìव बिस्तारै निष्क्रिय हुने भएकोले कमजोर हुँदै आफ्नो प्रक्रिया छोड्दै ल्याउँछ ।