İrfan Özfatura
Fonograflar, gramofonlar, pikaplar, diyotlar, savaş görmüş mikrofonlar. Ceviz ağacından, çeyiz sandığı ebadında ve mobilya endamında radyolar.
Edison Mors alfabesi ile gelen telgraf mesajlarını tekrar eden bir cihaz yapmaya uğraşmaktadır, ortaya ses yazan bir alet (fonograf) çıkar (1877).
Evet şuurlu değil, yanlışlıkla.
Derdi o olmadığı için üzerinde durmaz, ancak Chichister Bell ve Charles Tainter ‘grafofon’ adlı cihazı yapınca (1886) tekrar döner mevzuya.
Emile Berliner para kokusunu çoktaaan almış, opera ile anlaşmalar yapmış, tutan parçaları plaklara kaydedip, satmaya başlamıştır.
Gramofon, Osmanlı coğrafyasına 1896’da girer. Ahmet Kemal ve arkadaşları ortak cihaz alır, 100 para mukabilinde dinletirler meraklısına.